środa, 30 lipca 2014

Stosunek administracyjnoprawny a stosunek cywilnoprawny

Każdy stosunek prawny składa się z kilku stałych elementów. Budują go podmioty, przedmiot i treść.
Jeden stosunek prawny może tworzyć wiele podmiotów stojących po dwóch stronach. Rodzaje podmiotów są elementem odróżniającym stosunek administracyjny od cywilnego.
Jedną ze stron stosunku administracyjnego jest organ administracji państwowej lub inny podmiot, któremu ustawa powierza pełnienie funkcji publicznych. Drugą osobą jest najczęściej osoba fizyczna. Organ administracyjny ma władzę nad osobą fizyczną. Owo władztwo administracyjne jest charakterystyczną cechą prawa administracyjnego. W stosunku cywilnoprawnym ważna jest równość podmiotów wobec siebie. Przedmiotem stosunku prawnego (zarówno cywilnego jak i administracyjnego) nazywa się zachowania podmiotów w zależności od uprawnień, jakie przysługują stronom. Treść stosunku to uprawnienia przysługujące stronom.

Osoba fizyczna/Osoba prawna

Osobą fizyczną jest każdy człowiek od urodzenia do śmierci. Osoba fizyczna "wyposażona" jest w zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych.

Osobami prawnymi według KC są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne , którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Kiedy pierwszy raz sięga się po Kodeks przepisy niewiele wyjaśniają, dlatego warto podać tu kilka przykładów. Osoby prawne to np. ZUS, Narodowy Bank Polski, spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, fundacje, związki zawodowe, związki wyznaniowe, jednostki samorządu terytorialnego i ich związki.
Osoby prawne działają na podstawie własnego statutu i za zobowiązania odpowiadają własnym majątkiem.
Skarb Państwa jest jedyną osobą prawną wymienioną z nazwy w Kodeksie Cywilnym. :)
Osobowość prawną nabywa się w momencie wpisu do właściwego rejestru.

* Istnieją także tzw. "Ułomne osoby prawne". Są to jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi. Przepisy przyznają im zdolność prawną i pełną zdolność do czynności prawnych. W ich przypadku stosuje się przepisy o osobach prawnych,nie są jednak osobami prawnymi. Są to np. spółki osobowe, czyli spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa i spółka komandytowa akcyjna.